In de vorige blog schreven we over het woonoord Op de Loop aan de west kant van Echt. Enkele kilometeres ten oosten van Echt lag nog een woonoord met een heel ander karakter; Lilbosch. In plaats van een barakkenkamp tussen de fabrieken ging het hier om een oud-internaat, het Sint Bernarduscollege, tussen de velden naast het klooster Lilbosch. Nu hebben we al vele soorten kampen bezocht; in woonwijken, weilanden, bossen, steden, klooster en kazernes, maar hier was toch iets wat ik niet eerder gezien had, een bunkerkapel. En het is precies zoals het klinkt een bunker met daarin een kapel. In de bunker is nog de ingang te zien van een onderaardse gang die leidde naar het woonoord.
Deze tunnel en de bunkerkapel zijn restanten uit de Tweede Wereldoorlog, toen het internaat gebruikt werd voor kinderen verbonden aan Duitse scholen. De bunker diende niet als gevechtseenheid, maar als schuilkelder en de tunnel zorgde ervoor dat de kinderen uit het internaat veilig naar hun schuilplek konden. Het kapelletje dateert pas uit 2009 en is aangebracht na de vrijlegging van de bunker die onder puin begraven was.
Het college werd na de oorlog niet meer gebruikt voor scholing. Eerst werden er SS-ers en NSB-ers gedetineerd. Vervolgens kwamen er gastarbeiders voor de staatsmijnen uit Italië, Hongarije en Polen.
In maart 1951 worden in Lilbosch al voorbereidingen getroffen om 44 Molukse gezinnen op te vangen zodra die in Nederland aankomen. In 1952 gingen 28 gezinnen, die voor de eerste opvang in Lilbosch waren geplaatst, naar woonoord Oude Molen in Well. Wat er met de overige 16 gezinnen gebeurd is, of dat zij überhaupt wel in Lilbosch zijn geweest is niet duidelijk. Mevrouw Olga Talapessy verteld in Buun 14 (2012) dat zij als dertienjarige samen met 30 gezinnen aankwam in Lilbosch. Dit lijkt een beter getal. Zij vertelt ook dat zij een Christelijke achtergond hadden en het daarom een geschikte plek vonden. Volgens haar werden er veel activiteiten georganiseerd voor vrouwen. Zij wist minder wat de mannen deden. Er is verder weinig te vinden over de Molukse bewoning hier, maar dit komt misschien omdat dit van de relatieve korte duur is geweest van iets meer dan een jaar.
Van het Sint Bernarduscollege zelf is weinig over. In 1965 werd het getroffen door een brand die de bovenste verdieping vernietigde. Het pand werd nog wel hersteld en gebruikt door de de huidige stichting Pergamijn. Maar in 1994 is het pand vanwege de slechte staat afgebroken. Niet alles is echter verloren gegaan. De trappilaar is blijven staan en dient nu als herinneringsplek. De inscriptie op de pilaar luidt: Sint Bernardus college 1906-1942. De overige geschiedenis van het gebouw wordt niet vermeld. Het doet een beetje surrealistisch aan een enkele zuil met een achtergrond van bamboe in een netjes parkje.
Historisch informatie over het internaat komt uit de publicatie van R.J.M. Rutten uit 2010.
Moluks Erfgoed 