De meeste Molukse woonoorden in Zeeland zijn hergebruikte barakkenkampen van de DUW (Dienst Uitvoering van Werken), een dienst die werklozen inzette bij het herstellen van oorlogsschade. Woonoord Kruiningen I en II hebben echter een andere oorsprong: ze zijn na de watersnoodramp door het Zwitserse Rode Kruis aan Nederland geschonken voor de huisvesting van dijkwerkers.
De kampen liggen langs de Zouteweg (Kruiningen I) en de Wilgenweg (Kruiningen II), in de ruimte tussen de dorpskernen van Hansweert, Schore en Kruiningen, een paar honderd meter van elkaar vandaan net ten oosten van het toenmalige Kanaal door Zuid-Beveland. Nadat in de negentiger jaren dit kanaal werd verbreed en ter hoogte van Hansweert iets verlegd in oostelijke richting, werden hierbij de laatste barakken van Kruiningen II geofferd voor de aanleg van de Kanaaldijk. Een halve barak resteerde die door een boer in gebruik werd genomen.
De kampen waren van oktober 1954 tot respectievelijk maart 1960 en juli 1963 in gebruik en bestonden uit 11 of 12 barakken, waarvan in beide kampen eentje van steen en de rest van hout. Deze waren om een middenterrein gegroepeerd en bestonden uit gezinsbarakken en een aantal barakken voor gemeenschappelijke voorzieningen zoals de keuken, kerk, een schooltje en kantine.
Na sluiting van de kampen blijven de barakken tot 1971 zichtbaar op topografische kaarten. Dan worden de meeste barakken afgebroken. Van Kruiningen I resteert alleen de stenen keukenbarak, tot op de dag van vandaag. Van Kruiningen II blijven 7 barakken staan die op de topografische kaart van 1995 verdwenen blijken te zijn door de verlegging van het kanaal. Een halve barak resteert; in 1998 verdwijnt ook deze halve barak van de kaart.
Bij onze veldinspectie op 27 januari 2017 blijkt dat laatste niet helemaal te kloppen. Die halve barak staat er deels nog. Deels, omdat op het moment van ons bezoek(!) deze barak gesloopt wordt (foto). Op het terrein huizen een zwart varken, kippen en schapen. De barak deed waarschijnlijk dienst als schuur, maar is mogelijk bij de laatste januaristorm beschadigd geraakt en wordt nu afgebroken. De betonnen grondplaat is goed zichtbaar, een wand staat nog overeind. Bijzonder is te zien dat de sloot langs de kanaaldijk de betonnen grondplaat letterlijk door midden snijdt. Bij de realisatie van het kanaal is zo een halve barak blijven staan.
In Kruiningen I, heden ten dage een boomgaard, staat de bakstenen keukenbarak nog steeds overeind, deels overwoekerd. Er ligt provisorisch een golfplaten dak over het originele(?) dak. Ook de goten lijken nieuw. Voor de rest is alles vervallen (foto). Het is een bakstenen structuur met aan een lange zijde drie deuren, waarvan eentje een schuurdeur. Binnen staat dan ook een kleine tractor. In de tweede kleinere ruimte, is weinig te zien, behalve graffiti. Onduidelijk wat precies. In de grotere kamer staan behalve de tractor wat stoelen, mogelijk wordt de oorspronkelijke keukenbarak gebruikt als kantine voor seizoenarbeiders.
Moluks Erfgoed 
De Molukse Woonoorden Wilgenweg I en II en Zouteweg bij Kruiningen zijn geopend door Prins Bernhard en ook als zodanig naar de prins vernoemd. De naamplaat die dit bewijst is helaas verdwenen. De bewuste barakken zijn geschonken door het Zwitserse Rode Kruis (Croix Rouge Suisse) als onderkomen voor dijkwerkers t.g.v het dijkherstel na de Watersnoodramp van 1953. Er zijn foto’s bekend van de opening door de Prins, deze foto’s verschenen in het Zwitserse dagblad “Die Tat”. https://www.e-newspaperarchives.ch/?a=d&d=DTT19530818-01&e=——-en-20-DTT-1–img-txIN-hansweert——-0—– Op de website van het Zwitserse Rode Kruis zijn foto’s te vinden van het samenstellen en transport van de barakken naar Nederland. https://histoire.redcross.ch/evenements/evenement/les-inondations-de-hollande.html Na het vertrek van de Molukkers begin jaren 60 is een deel van de barakken van de hand gedaan. Zo heeft er op de vm. grote sluis van Hansweert (sluizen vervangen jaren 80/90) een van de barakken gestaan t.b.v. sluiswerken en kantonniers. Een aantal barakken is blijven staan en in gebruik genomen als kippenfarm. De barak die het dichts bij de nieuwe kanaaldijk stond is scheef afgezaagd, precies op de onteigeningsgrens t.b.v. de nieuwe kanaaldijk en nieuwe sluizen. van de Wilgenweg rest nog slechts enige tientallen meters. Van dit alles heb ik beeldmateriaal beschikbaar. In 2008 heb ik (met veel plezier) mogen meewerken aan de uitgave van het boek “Molukkers in Zeeland 1951-2009” van Henk Smeets en Corzas Nanuruw. Helaas was er toen minder informatie en beeldmateriaal beschikbaar dan dat we nu hebben.
LikeLike