Een doorsnee jaren zestig woonwijkje ligt nu op de plek van woonoord Medemblik. Dit wijkje is direct na het verlaten van het woonoord gebouwd. Er is niets terug te vinden van het oorspronkelijke kamp en er is ook geen gedenkteken voor de Molukse bewoning. Maar dat is misschien niet zo vreemd als we de geschiedenis van het kamp bekijken.
Medemblik was eerst een DUW kamp. Vervolgens kwamen er Molukse bewoners. Uit die eerste periode van de bewoning door Molukkers is weinig bekend. Na hun vertrek kwamen er Hongaarse arbeiders wonen die later weer vervangen werden door repatrierende Nederlanders. In 1958 wordt er in de krant (het Algemeen Dagblad) bericht over de spartaanse toestanden in het woonoord. En vooral hoe de overheid weigert deze omstandigheden te verbeteren en zelfs hulp vanuit Medemblik verbiedt. Dit terwijl er op dat moment gerepatrieerde Nederlanders uit Indonesië wonen die extra zorg nodig hebben.
In 1959 komen er weer Molukkers wonen in Medemblik, waaronder gezinnen uit kamp de Beenderribben. In 1959 is de overheid al in gesprek met de gemeente Wormerveer om daar een Molukse wijk te bouwen met 50 woningen en een kerkje omdat het kamp in Medemblik opgeheven gaat worden. Wormerveer wordt als een industrie-gemeente omschreven en men verwacht dat de Molukkers daar aan werk kunnen komen (Volkskrant). Het is duidelijk dat men de Molukkers als arbeiders beschouwt en zij eigenlijk alleen voor de laag niveau banen in aanmerking komen. Het is niet duidelijk hoeveel Molukkers uit Medemblik daadwerkelijk in Wormerveer zijn gaan wonen.
Medemblik is namelijk vooral het kamp van de Molukkers die terug willen keren. Eind 1959 heeft de vereniging “Gabungan Organisasi Suku Maluku” in Medemblik een strijdprogramma gepresenteerd waarbij haar leden terug willen naar Indonesië als volledige burgers en zij willen strijden voor de inlijving van West-Papoea (Algemeen Dagblad, Volkskrant). De organisatie zou ongeveer 1100 leden hebben, dat is iets meer dan 5 procent van de toenmalige Molukse bevolking in Nederland. In september 1960 biedt Indonesië aan dat men op kosten van de republiek terug kan komen om onder leiding van Soekarno te werken aan de wederopbouw van het land. De Usdek (waar drie verenigingen in zijn opgegaan waaronder Gabungan) reageert positief. De meeste leden van deze vereniging wonen in Medemblik en Arnhem en worden apart gehouden van de overige Molukkers die niet terugwillen zonder een vrije Molukse staat. In oktober vliegt S. Siwalette uit woonoord Medemblik op goed geluk naar Rome en ontmoet daar president Soekarno om over terugkeer te praten. Ook al zijn de verhoudingen tussen Indonesië en Nederland niet goed, men is in Nederland bereid de terugreis te betalen (De Tijd). En uiteindelijk betaald Nederland daadwerkelijk de kosten van de reis en de eerste twee maanden van verblijf. Op 11 mei vertrekt dan eindelijk de eerste groep via Genua. De groep bestaat uit 6 gezinnen en 1 alleenstaande uit Medemblik, in totaal 41 personen. De heer Siwalette reist niet mee met deze groep omdat hij er voor wil zorgen dat iedereen die wil terug kan keren naar Indonesië. In september weet men dat er in ieder geval 3 gezinnen doorgereisd zijn naar Ambon en dat een deel van de groep vrijwillig in Jakarta blijft. Ondanks de magere berichtgeving gaan de terugkeer reizen door en in februari 1962 zijn er in totaal ruim 600 Molukkers teruggekeerd. Het woonoord Medemblik is dan al enkele maanden opgeheven (september 1961).
Als je na gaat dat de meeste Molukse bewoners van het woonoord terug zijn gekeerd naar Indonesië is het natuurlijk ook niet zo verwonderlijk dat er geen gedenkteken of herinneringsmonument is. Dit soort monumenten worden meestal gedragen door de betrokkenen. In de kranten wordt ook alleen bericht over de wens tot het teruggaan. Waarom zou je een gedenkteken inrichten voor een plek waar je alleen weg van wilt zijn.
Moluks Erfgoed 
De Hongaren die in het kamp kwamen na de Molukkers waren waarschijnlijk vluchtelingen. In 1956 was de Hongaarse Opstand.
LikeLike
Dat zou best kunnen, maar het één sluit ook het ander niet uit.
LikeLike
Stan Morre,
Helemaal gelijk.
Op mijn opmerkingen van enkele jaren terug is niets mee gedaan . Kamp Medemblik werd in 1951 een tijdelijke opvang voor Ambonezen, die o .a. op de boten Atlantis en Kota Inten zaten. Tijdelijk verblijf…
Mijn zus en ik zijn resp. in 1951 en 1952 geboren in dit kamp.
LikeLike
hallo Marjolijn,
Wat een indrukwekkend verhaal!
Bedankt!
Vooral je opmerking over de spijtoptanten komt binnen. De Nederlandse regering had hen met klem aangeraden om voor het Indonesische staatsburgerschap te kiezen. Na jarenlang gediscrimineerd en getreiterd te zijn, kwamen ze dan berooid in Nederland aan en mochten ze vervolgens dus niet geholpen worden in het uitgeleefde woonoord.
Grote kans dat de Hongaren trouwens geen arbeiders waren maar vluchtelingen na de opstand van 1956.
De opmerking ‘men Molukkers als arbeiders beschouwt’ zouden we samen eens een stevige boom over moeten opzetten. Molukkers en studie is een combi met heel veel facetten.
LikeLike
Hallo Kees,
Ja het onderzoek naar Molukse woonoorden heeft veel kanten. Want de verhalen van de andere mensen die in dit soort kampen werden ondergebracht komen zijdelings ook mee. Als er de corona-regels weer voorbij zijn, kunnen we best een keer een boompje opzetten.
LikeLike
Waarom de ontkenning dat het kamp Medemblik al in 1951 eerste opvangkamp was voor Ambonezen die met diverse schepen in dat jaar aankwamen in Rotterdam!
Ik kan het weten, ik ben er geboren in 1952
LikeLike
Hallo Marjolijn, je hebt het over Medemblik,
maar was het niet strafkamp Oude Zeug bij Wieringerwerf in de gemeente Wieringermeer, waar je het over hebt? Ik ben er zelf toen op bezoek geweest, omdat daar toen ook drie gezinnen uit Midddlburg naar toe zijn gestuurd (o.a. fam Amanopunjo van de P.N.M.S. partij nasional MalukuSelatan)!
LikeLike
Hallo Jan,
Er was naast Oude Zeug (CAZnr: 41) ten noorden van Medemblik ook een kamp bij Medemblik (CAZnr: 42) zelf. Enkele families uit Oude Zeug zijn ook terug gegaan naar Indonesië en waren waarschijnlijk lid van dezelfde Usdek vereniging. Bij de foto van de familie Siwalette in het woonoord zie je ook in de achtergrond een huis. Dit kan daardoor niet Oude Zeug zijn, maar moet het kamp Medemblik zijn.
groet marjolijn
LikeLike
De “Inlandse schepelingen” op de boot Atlantis in 1951 vanuit Surabaya naar Rotterdam gingen met hun gezinnen of net getrouwd vanuit Amersfoort naar kamp Medemblik toe. Hier zijn ook een aantal kinderen geboren bij diverse families. Van hieruit vertrokken gezinnen naar o.a. Den Helder, Arnhem en Loosdrecht.
LikeLike
Hallo Ellen,
Dank voor de toevoeging.
groet marjolijn
LikeLike
hallo Marjolijn,
Ik woon ongeveer 15 meter vanaf de plek waar de foto genomen is. Onder de fundering van ons huis, gebouwd in 1968, ben ik bij een kleine verbouwing een stalen rijplaat tegengekomen. Navraag bij oude buurtgenoten leerde mij dat dit ooit de opgang naar het kamp was en de plaat daar lag omdat de toegang door alle verkeer verzakt was. Er liep daar een sloot waar dam in opgeworpen was om het kampgebied te bereiken.
Het huis in de achtergrond staat er nog steeds. Het staat op de hoek van Westersingel en Spooksingel in Medemblik, toen aan de rand van de stad, nu ongeveer in het midden.
Groet, Wim de Lange, huidige bewoner Westersingel
LikeLike
Hallo Wim,
Dank je wel voor deze aanvulling. Dit geeft weer een aanwijzing over de inrichting van het kamp. Heb je de stalen rijplaat verwijderd of op zijn plaats gelaten?
groet marjolijn
LikeLike
hallo marjolijn
de plaat ligt voor het grootste deel onder mijn fundering. Ligt daar goed, geeft extra steun 🙂
De foto is volgens mij genomen waar nu de achtertuin van Westersingel 30 is. De opgang zou dan links buiten beeld moeten liggen. Achter de getoonde barak was de christelijke school.
Als je op http://www.Topotijdreis.nl kijkt dan zie je vanaf 1950 het kamp verschijnen met de plaatsen van de barakken.
Groet, wim
LikeLike
Hallo Wim,
Dank je wel, daar hebben toekomstige archeologen nog wat aan 😉
groet marjolijn
LikeLike
Graag zou ik met u in contact willen komen beste meneer Wim de Lange.
Ik ben geboren in kamp Medemblik in 1952.
De heer Ronald Boekel en zijn vrouw hebben een artikel in het jaarboek over Medemblik geschreven. Een foto van mijn moeder met mijn pasgeboren zus is daarbij geplaatst.
Hartelijke groet,
Ellen Hitipeuw-Palyama
LikeLike
Hallo Ellen,
Je mag natuurlijk contact opnemen maar ik ben pas in 1979 in Medemblik komen wonen.
Ronald en zijn vrouw wonen ook bij ons in de straat, zij is geboren medemblikse, misschien kan zij je meer vertellen.
Groet, Wim de Lange
LikeLike
Hallo meneer De Lange,
Dank voor uw antwoord.
Ach, ik dacht det u veel langer terug in Medemblik was komen wonen. Met Ronald en Carla heb ik inderdaad jaren terug al contact mee gehad. Lieve en betrokken mensen de geschiedenis van Medemblik aangaande. Ik blijf natuurlijk op zoek naar fotomateriaal, krantenberichten ed. vanaf de periode 1951 toen Ambonezen werden opgevangen in het kamp Medemblik. Hartelijke groeten,
Ellen Hitipeuw-Palyama, Amstelveen
LikeLike
Hallo Marjolein, ken jij ook dat kleine kamp bij Finsterwolde in het Noorden?!?
Groetjes,
Ellen Hitipeuw-Palyama
LikeLike
Hallo Ellen,
Ja ik ken het kamp Carel Coenraadpolder, we hebben daar vorig jaar naast het kamp overnacht in een trekkershut.
Ik heb een blog over het kamp geschreven.
https://molukserfgoed.com/2020/10/17/carel-coenraad-polder-een-kamp-aan-de-rand-van-nederland/
Een hele mooie omgeving met een soort van waddengebied aan de andere kant van de dijk.
Bent u zelf in het kamp geweest?
groet marjolijn
LikeLike
Hallo Marjolein,
Vandaag (19-09-21) ben ik in Medemblik geweest, omdat ik in 1954 in het barakkenkamp ben geboren en ik benieuwd was waar dat kamp zo zijn. Mijn (Indische) ouders kwamen hier in dec 1953 aan, omdat mijn vader bij de Marine in Den Helder geplaatst was. Ze moesten vanwege hun eigen veiligheid naar Nederland (zo is mij verteld). Mijn vader is in 1955 overleden kort nadat ze vanuit dit kamp naar `den `helder waren verhuist. Mijn moeder weet niet zo veel meer uit die periode en ik al helemaal niet. Ik weet daarom niet of daar meerdere Indische gezinnen daar gehuisvest of hoofdzakelijk Molukse. De barakken herken ik wel a.d.h.v. foto’s die ik nog van vroeger heb gezien.
met vriendelijke groet
Arnold Barends
LikeLike
Hallo Arnold,
Het marinepersoneel zat in een ander kamp in Medemblik. Maar als het van korte tijd is geweest in 1953 zou het kunnen dat ze heel kort hier geplaats waren. Waar dat ander kamp precies lag weet ik niet, maar dat hoop ik op een later moment wel uit te vinden. Het marine personeel met Molukse achtergrond werd niet in de woonoorden geplaatst die op de reguliere woonoordenlijst staat. En vaak kwamen zij ook in gemengde kampen. In die tijd kwamen er allerlei personen uit voormalige Nederlands Indië die soms in gemengde kampen werden gehuisvest. Het marinepersoneel werd duidelijk anders behandeld dan de KNIL-militairen van de landmacht. Het feit dat je ouders in 1953 pas kwamen wijst er ook op dat ze anders behandeld werden dan de KNIL-militairen die op dienstbevel naar Nederland waren gekomen in 1951. Zoals je uit de blog kunt opmaken zijn juist die tussenjaren in kamp Medemblik onduidelijk en hebben dus nog wat onderzoek nodig.
vriendelijke groet,
marjolijn
LikeLike
Marjolijn Kok, nu moet je toch de geschiedenis niet gaan veranderen!!!!
Moet ik of andere Molukkers, destijds Ambonezen genoemd, onze geschiedenis van aankomst in Kamp/Woonoord Medemblik in 1951 wegpoetsen?!?
LikeLike
Hallo Ellen,
Het is zeker niet de bedoeling om dingen weg te poetsen. Ik schrijf met de informatie die ik op dat moment heb. Het is juist de bedoeling van de blog dat mensen ons kunnen aanvullen en verbeteren. Als er dus in 1951 KNIL-militairen met hun gezinnen naar Medemblik zijn gekomen is dat alleen maar goed om te weten. Hoe meer informatie, hoe beter. Zoals je kunt lezen in mijn antwoord op Arnold geef ik aan dat de informatie summier is voor bepaalde periode. Aannvullingen zijn dan ook meer dan welkom. Het is juist belangrijk om te weten hoeveel gezinnen wanneer aangekomen zijn en hoe ze door de jaren verplaatst zijn door de verschillende woonoorden.
groet marjolijn
LikeLike
Dank
KNIL ?! Het gaat hier om militairen, die bij de Koninklijke Marine in dienst waren.
De zeer grote groep militairen met een KNIL achtergrond zijn helaas zeer slecht behandeld, stank voor dank! Zij kwamen terecht in kampen als Vught en Westerbork. Beide kampen kregen na de oorlog resp. de namen Kamp Lunetten en Kamp Schattenberg.
LikeLike
Hallo Arnold Barends,
Dank voor jouw verhaal over Medemblik.
Zelf ben ik er geboren in 1952, het kamp was toen al in gebruik.
Het verbaast mij nog steeds dat door velen ervan uit wordt gegaan dat er pas in 1956 niet Nederlandse mensen kwamen wonen in het kamp!
Hartelijke groeten,
mw Ellen Hitipeuw-Palyama
LikeLike
Hallo Mw Ellen Hitipeuw-Palyama,
Ik had niet verwacht dat er nu nog gereageerd zou worden op mijn reactie van sept. 21.
2,5 maand nadat ik in Medemblik was geweest is mijn moeder helaas ook overleden. Gelukkig heeft zij na het overlijden van mijn stiefvader (een jaar daarvoor), mij wel wat meer verteld over haar tijd in Ned.Indië. Maar over Medemblik zelf wist zij niet veel meer.
Mijn ouders waren op 31-12-53 met het vrachtschip “Tabinta” vanuit Padang (Sumatra) in Amsterdam aangekomen en daar vandaan gehuisvest in het “barakkenkamp Medemblik (zo noemde mijn moeder dat).
Ik ben daar eind augustus 54 aan de Westerstraat of Westersingel (ook dat wist mijn moeder niet meer) geboren. Maar volgens mij was het woonoord aan de Westerstraat. Ik heb helaas maar twee foto’s uit die tijd, waarop alleen de voorkant van een barak te zien is. Mijn ouders hebben er tot april ’55 gezeten en zijn toen verhuist naar Den Helder. Ik vind het jammer dat er maar weinig bekend is over die beginjaren van het woonoord.
Groeten
Arnold Barends
LikeLike
Hai Arnold, misschien onze e-mail adressen uitwisselen….
LikeLike
Sorry: te snel weggestuurd. Opnieuw mijn e-mailadres hieronder
LikeLike
Ik heb even gereageerd via Messenger, aangezien e-mailadres niet wordt weergegeven.
LikeLike
Wow meneer Arnold Barends, wat een vreselijk verhaal over de dodelijke speer!!!
Voorjaar 1953 vertrokken mijn ouders naar kamp Arnhem… Golflinks?!?
LikeLike
Helaas reageer je op de verkeerde. Van John de Heer komt het verhaal 😁
LikeLike
Herft u een contactadres van hem. Dank alvast.
Mooie Zondag toegewenst,
Ellen Hitipeuw-Palyama
LikeLike
Als John de Heer het goedvindt stuur ik u zijn emailadres.
groet marjolijn
LikeLike
Ook ik heb daar een jaar in één van die barakken gewoond. Wij kwamen in 1953 vanuit Aruba (vader bij de Marine) en m’n vader werd toen in den Helder geplaatst.
Ik kan mij herinneren dat mijn moeder elke dag kolen op een centraal afgifte punt ging halen voor de potkachel die in de kamer stond. De barakken waren niet warm te stoken, slecht geisoleerd!
Er was ook een centrale keuken waar je met een gemelle warm eten kon halen.
Wat ik tot op heden nooit vergeten ben is een ernstig ongeval met dodelijke afloop, net buiten het kamp waren jongens aan het speer gooien, daarbij kreeg de zoon van de dominee een speer dwars door zijn hoofd!
LikeLike
Wat een vreselijk verhaal. Ook was een teenager destijds gebeten door de hond van de kampbeheerder. Zij, Henny Pormes, kwam in het ziekenhuis te liggen…
LikeLike