Nadat ik in de blog over de tentoonstelling ‘Mahina’ kamp Wyldemerck had genoemd, stuurde de heer Van den Bergh ons uitgebreide informatie over het kamp, waaronder het door hem geschreven boek Wyldemerck: kamp voor islamitische Molukkers. Hij heeft een groot archief over kamp Wyldemerck met plattegronden, bouwtekeningen, 1000 foto’s, archiefstukken, krantenartikelen en een maquette. Hier wil ik het echter vooral hebben over de foto’s die hij aan ons toestuurde.
Na het verhaal over de barak van kamp Nuis vielen deze foto’s meteen op. Het gaat namelijk om het hergebruik van een gewone barak en de moskee barak.
In zijn boek over Wyldemerck schreef van den Bergh dat de moskee bij het beëindigen van het kamp vernietigd was. Dit bleek echter niet juist; alleen de minaret was gesloopt, maar de moskee barak was wel hergebruikt als schuur. Zo wordt weer eens duidelijk dat verhalen niet altijd kloppend zijn of alleen deels juist. Het is de heer van den Bergh zelf die met deze foto’s helpt zijn eigen boek te verbeteren en het verhaal completer te maken.
Als we de moskee bekijken zijn er veranderingen aangebracht om als schuur te functioneren, maar de meeste elementen zijn bewaard gebleven. De kleine vierkante raampjes zijn nog op dezelfde plaats, het plafond is nog origineel (zie foto’s hieronder) en het dak heeft dezelfde vorm gehouden.
Deze moskee gaat verder dan alleen maar een stukje Molukse geschiedenis, het was namelijk de tweede moskee in Nederland tijdens de bouw. Terugkijkend is het vreemd dat dit een schuur is geworden, maar in die tijd werden de kampen geheel ontmanteld en verkocht voor allerlei doeleinden. En ook tegenwoordig worden kerkgebouwen tot allerlei nieuwe bestemmingen omgebouwd.
De moskee heeft beschadigingen opgelopen door de tijd heen en is bewust veranderd voor het huidige gebruik. De vraag is, is de moskee barak daardoor van minder waarde geworden en/of geeft de manier waarop er met de moskee is omgegaan inzicht in de positie van de islamistische Molukkers in Nederland? Moeten we het beschouwen als erfgoed of is het hergebruik zo ingrijpend dat we dit gebouw als verloren moeten beschouwen? Om eerlijk te zijn weten wij en de heer Van den Bergh op dit moment niet of de moskee barak nog steeds bestaat. De foto’s zijn jaren geleden gemaakt en de toenmalige eigenaar wilde de schuur afbreken. Het is niet duidelijk wat de eigenaar heeft gedaan of wil doen. Er zou asbest in de voormalige moskee kunnen zitten wat moeilijkheden met zich meebrengt. Net als bij de barak uit Nuis zou de gemeenschap die betrokken was en is bij kamp Wyldemerck kunnen besluiten of hier eventueel behoud zou moeten plaatsvinden als dat nog mogelijk is.
De gewone barak heeft de heer van den Bergh teruggevonden in Harich waar deze dienst doet als stal. Ook deze foto is jaren geleden genomen.
Deze oude barak ziet er hier nog goed uit, maar is minder uniek dan de moskee. En zolang de barak in gebruik is, kan men er vooral naar kijken en in gesprek gaan met de boer.
Moluks Erfgoed 
beste Marjolijn,
Op 26 maart 1964 plaatste de Dienst der Domeinen een advertentie voor de verkoop van barakken e.d. te Fochteloo en Balk. Bij Balk werd de ‘Moskee met Minaret’ genoemd, met als enige de aanvulling ‘asbest’. Op al het andere kwamen kopers af. De Moskee met Minaret bleef onverkocht. Misschien dat Ghani daar toen de conclusie aan verbonden heeft, dat hij vernietigd was.
Kees
LikeLike
Beste Kees,
Ghani had van meerdere mensen gehoord dat zij de Moskee gesloopt hadden zien worden. Waarschijnlijk is hij echter alleen uit elkaar gehaald. En is het dat wat zij gezien hebben. Ghani heeft zelf per toeval de Moskee teruggevonden. Hij wordt nu gebruikt als schuur. Het is interessant hoe mensen zich iets herinneren wat later een eigen verhaal gaat leiden. Ons geheugen maakt een verhaal wat voor ons logisch lijkt, maar niet altijd helemaal juist is.
marjolijn
LikeLike
Eind vorig jaar ben ik nog bij de moskee geweest en was hij nog in dezelfde staat. Hij is niet meer in gebruik als garage/werkplaats voor een loonwerkersbedrijf maar wordt nu gebruikt door iemand die als hobby het opknappen van oude tractoren heeft. De “moskee” is eigendom van een persoon op leeftijd en er mag tot zijn overlijden niks mee gebeuren zo werd mij verteld.
LikeLike