Van Eind van ’t Diep naar Wouw

De zoektocht naar Eind van ’t Diep kreeg een zijspoor toen we er door Evert Solisa op werden gewezen dat kamp Wouw in Noord-Brabant ook zo’n woonoord is waar bijna niets over te vinden is als je krantenonderzoek doet. Wij hadden dat ook al ondervonden en waren dus erg blij dat Evert de tijd heeft genomen om met marjolijn in gesprek te gaan. Evert had ons al eerder foto’s gestuurd maar die waren op de plank blijven liggen omdat we nog geen goede plek hadden gevonden om ze in een verhaal te plaatsen.  Na een hartelijke ontvangst door Evert en zijn vrouw Tuty in januari dit jaar is er genoeg om te schrijven.

Kamp Wouw

De locatie van Kamp Wouw was ons al bekend, door middel van onderzoek naar topografische kaarten. Op de kaart van 1962 is het kamp duidelijk is ingetekend (ongeveer midden kaart, links van de Hilsestraat, later Plantagebaan genoemd).

Evert kon ons echter een veel meer gedetailleerde kaart van het kamp geven met bijbehorende foto’s zodat je tegelijk een indruk krijgt van de indeling van het woonoord en hoe het eruit zag qua gebouwen (zie hieronder, tekeningen en foto’s via Evert Solisa).

Wat echter veel indrukwekkender is, is de levendige herinnering die Evert nog van het kamp heeft. Moeiteloos kon hij nog de namen noemen van de negen gezinnen die in het kamp woonden. Ook al waren er kleine veranderingen in bewoners, de meeste woonden er vele jaren. Er was dan ook een goede sfeer in dit kleinschalige kamp, dat dertien jaar bewoond werd.

De familie Solisa kwam in het kamp vanuit Vught, waar ze zich niet thuis gevoeld hadden. Na een jaar in het kamp Lunetten was de familie blij dat ze in dit kleine kamp kwamen waar misschien minder algemene voorzieningen waren, maar de persoonlijke voorzieningen een stuk beter. Al moeten we eerlijk zeggen dat het nog steeds niet ideaal was om met een gezin met meerdere kinderen in een woning met minimale afscheidingen te wonen.  De familie Solisa woonde in een van de nissenhutten, of eigenlijk anderhalve hut.

De nissenhutten in Wouw zien er bijzonder uit met hun kleine geveltjes alsof het om reguliere huisjes gaat (foto Evert Solisa, hij staat zelf voor de deur van hun woning).

Het kamp lag redelijk ver van het dorp en de kinderen in het kamp vermaakten zich met spelletjes zoals knikkeren, kastibal en patulele.  Volgens Evert speelde de Molukse kinderen echter wel fanatieker dan de Nederlandse kinderen, zoals later bleek op het schoolplein.

Toen Evert wat ouder was, kwam ander vertier voort uit het maken van muziek en al jong speelde hij in bandjes. Dat blijkt bijvoorbeeld uit de foto van zijn eerste optreden in Wouw hieronder (foto Evert Solisa).

Het leven in Wouw was beter, maar dit wil niet zeggen dat het comfortabel of zonder spanning was. Het kamp werd ’s winter geteisterd door knaagdierplagen, waarbij de muizen gewoon over de bedden liepen. Nadat een keer zelfs een rat door de keukenafvoer naar binnen was gekomen, werden er roosters over de afvoeren geplaatst want een rat in huis ging toch echt te ver.

Nadat het kamp verlaten was, is het afgebroken en het is nu een boomkwekerij. Tegenwoordig is er in Wouw niets meer wat aan de Molukse bewoning herinnert. Zelfs de drie kindergraven, waaronder het graf van het broertje van Evert, zijn verplaatst vanwege infrastructurele projecten.

Natuurlijk is er nog veel meer te vertellen over kamp Wouw want Evert heeft meerdere uren gepraat. Daarnaast heeft hij me in contact gebracht met Jan de Bont die een boekje heeft gemaakt over kamp Wouw. Deze informatie moet echter nog verwerkt worden. Deze tekst was alvast een tipje van de sluier gelicht.